Trung Quốc hiện được coi là quốc gia có nền giáo dục phát triển, nhưng có chi phí học tập hợp lý nhất đối với sinh viên Việt Nam. Ngày càng nhiều sinh viên quốc tế, trong đó có Việt Nam lựa chọn Trung Quốc là nơi để học tập và rèn luyện. Hệ thống giáo dục của Trung Quốc có thể tóm lược tổng quan như sau:
1. Tiểu học
Kéo dài 6 năm (học sinh 6 – 11 tuổi)
Thông thường trẻ em Trung Quốc sẽ đi học mẫu giáo từ 1 – 3 năm không bắt buộc, sau đó bắt đầu bậc Tiểu học. Các trường Tiểu học Công lập được điều hành bởi chính quyền địa phương và miễn phí học phí cho toàn bộ học sinh. Chương trình học Tiểu học tại đây kéo dài 9 tháng với hai kì nghỉ: nghỉ hè vào tháng 7 – 8 và nghỉ đông vào tháng 1 – 2.
2. Trung học
Kéo dài 6 năm (học sinh 12 – 18 tuổi)
Chương trình Trung học tại Trung Quốc kéo dài 6 năm, trong đó có 3 năm THCS và 3 năm THPT. Sau khi học xong THCS, học sinh sẽ có thể lựa chọn học tiếp lên THPT hoặc xin vào học tại các trường nghề, trường trung học chuyên nghiệp, trường đào tạo công nhân kỹ thuật,… Tuy nhiên, phần lớn học sinh đều sẽ lựa chọn chương trình THPT, sau đó học lên Cao đẳng/ Đại học. Hiện tại, Trung Quốc đang phát triển mô hình trường THPT Tổng hợp thử nghiệm tại Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến. Đây được coi là mô hình trường giáo dục hướng nghiệp tốt nhất cho học sinh, giúp học sinh vừa có trình độ học vấn phổ thông, vừa có trình độ kỹ năng nghề nghiệp để tham gia vào thị trường lao động.
3. Giáo dục hướng nghiệp – Dạy nghề
Kéo dài 2 – 3 năm
Giáo dục hướng nghiệp bao gồm các trường Cao đẳng nghề, trường Trung cấp Kỹ thuật, Trung học hướng nghiệp và các cơ sở đào tạo xã hội và kỹ năng cho người lớn. Các khóa học kéo dài từ 2 – 3 năm tùy theo bằng cấp được cấp, bao gồm Chứng chỉ nghề hoặc Cao đẳng nghề. Chương trình giảng dạy tại bậc học này khá đa dạng về hầu hết các ngành nghề như Kế toán, Du lịch – Khách sạn, Sửa chữa ô tô, Kỹ thuật viên,…và thiên về thực hành, áp dụng thực tế.
4. Đại học
Kéo dài 4 – 5 năm (với các ngành đặc biệt)
Học phí: 70,000 – 120,000 RMB/năm
Giáo dục Đại học tại Trung Quốc được chia làm các bậc gồm Cao đẳng, Cao đẳng Chuyên khoa và Đại học Chính quy. Hiện tại, có khoảng 2,000 trường Đại học và Cao đẳng đào tạo tại quốc gia này, với các trường Đại học nổi tiếng nhất là ĐH Thanh Hoa, ĐH Bắc Kinh, ĐH Giao thông Thượng Hải, ĐH Phúc Đán, ĐH Sư phạm Bắc Kinh,… Để được nhận vào các trường Cao đẳng, Đại học, học sinh Trung Quốc cũng sẽ thi qua một kì thi Đại học tương tự như ở Việt Nam với mức độ cạnh tranh khá lớn, diễn ra vào tháng 7 hàng năm.
Với chủ trương “giáo dục hướng ra thế giới”, Trung Quốc hiện tại rất chào đón và tạo môi trường rất thuận lợi cho sinh viên quốc tế. Nhờ đó, sinh viên quốc tế gần như không cần tham gia thi Đại học mà chỉ cần xét tuyển qua hồ sơ. Đồng thời, tất cả các trường Đại học tại đây đều cung cấp khóa học tiếng Trung, kéo dài khoảng 1 năm để giúp sinh viên quốc tế phát triển kĩ năng ngoại ngữ trước khi bước vào khóa học Cử nhân.
Bên cạnh đó, hiện tại có một số trường/ tổ chức giáo dục nước ngoài đã đặt cơ sở đào tạo trực tiếp tại Trung Quốc (Trường Quản lý Khách sạn Blue Mountains – Úc, Tổ chức Giáo dục Quốc tế INTO,…). Các trường này cung cấp khóa Dự bị Đại học, Cử nhân, Thạc sĩ đào tạo 100% bằng tiếng Anh, cấp bằng quốc tế và tạo cơ hội chuyển tiếp dễ dàng tới các nước Anh, Úc, Mỹ,…
5. Thạc sĩ
Kéo dài 2 năm
Học phí: 80,000 – 150,000 RMB/năm
Với bậc học Thạc sĩ, sinh viên Trung Quốc cũng như Quốc tế đều không cần thi tuyển mà chỉ xét duyệt hồ sơ. Chương trình Thạc sĩ sẽ đào sâu giảng dạy kiến thức chuyên sâu của chuyên ngành học, qua đó sinh viên tự làm luận án và bảo vệ cho mình. Cũng như khóa Cử nhân, sinh viên quốc tế không cần biết tiếng Trung để xin học, mà thay vào đó sẽ học một khóa Hán ngữ tại trường trước khi đăng ký học Thạc sĩ.
